En canto a previsións e tendencias relacionadas co emprego e a economía, hai tres ideas que se desenvolven nos artigos: a continuidade dos bos indicadores da economía española require introducir modificacións nas políticas actuais; o cambio de tendencia nos procesos de globalización e a capacidade transformadora das novas tecnoloxías fronte aos impactos disruptivos.

Canto á brecha de xénero, a desigualdade retributiva ocupa un papel fundamental e é o reflexo outros factores laborais, sociais e económicos. Esta é unha das ideas fundamentais que se aparecen nos distintos artigos, que coinciden en que é o resultado de  a internalización no mercado laboral da discriminación social que padecen as mulleres á hora de incorporarse á actividade produtiva e tamén de factores como os estereotipos de xénero, a segregación do mercado de traballo, a falta de corresponsabilidade nas tarefas domésticas e de coidados xunto coas diferenzas no tipo de contrato, de xornada, a antigüidade ou os complementos salariais. Tamén se sinala en que ademais dunha cuestión de xustiza ou equidade, o é de eficacia e non reducila supón desaproveitar o talento da metade da poboación

A brecha de xero vese agravada cando coincide con outro tipo de brechas como é o caso da etnia ou a discapacidade, que dificultan considerablemente o seu acceso e permanencia no mercado de traballo.

Ademá dos actors de discriminación, a difícil integración dos inmigrantesnos mercados de traballo dos países de acollida maniféstase, nos tipos de traballo caracterizados polas chamadas 3 P (penosos, perigosos, precarios). Canto á discriminación, preséntase distintas formas e unha delas refírese ao ámbito lexislativo, neste sentido, analízase o caso de Chile.

As brechas laborais relacionadas coa idadereflíctense con claridade en dous colectivos que ven afectados tanto o proceso de incorporación como de permanencia ou reincorporación ao mercado de traballo, estes son os mozose as persoas maiores. As elevadas taxas de paro xuvenilsupoñen unha diferenza moi relevante do mercado de traballo español fronte ao europeo, que se analiza neste número xunto con outra variable como é a saúde mental,unha dobre brecha como é o caso dos mozos que padecen a discapacidade da xordeira ou a orixe social. Neste último caso ponse de manifesto que segue habendo diferenzas importantes nos logros educativos e laborais dos mozos en función da súa orixe social.

Unha das manifestacións do cambio demográfico é o aumento dos traballadores maiores de anos 50 cunha tendencia a permanecer traballando durante máis tempo. No contexto europeo, pódense sinalar as discriminacións que sofren, as condicións de traballo, a saúde, a composición dos fogares, a educación ou as novas formas de traballo e a dixitalización.

Asbrechas territoriaisabórdanse desde dous ámbitos diferenciados. Por unha banda, no caso de España, as diferenzas en canto á calidade do emprego entre comunidades autónomas, que seguen patróns diferenciais mantidos durante o tempo e por outro, no ámbito europeo, as desvantaxes das zonas rurais en canto ao acceso ao emprego e outros servizos como a educación, o transporte ou a sanidade. É precisamente nas zonas rurais na que a transición demográficaestá a ter consecuencias relacionadas coa emigración dos mozos, a difícil substitución xeracional e o despoboamento. 

En relación con formación neste número abórdanse tres temas relacionados coas competencias. O Ano Europeo das Competencias exponse como un desafío activar o talento dispoñible e seguir investindo na mellora das competencias en todas as xeracións. Están a analizarse novos roles profesionais, baseados en niveis de competencias, para o coidado de colectivos vulnerables, en diversas contornas de atención. Á súa vez, desde o ámbito universitarios están a implantarse programas de aprendizaxe ao longo da vida a través do desenvolvemento de microcredenciales.

Desde os Servizos Públicos de Emprego facilítanse os servizos garantidosque responden a un enfoque en favor das persoas e das empresas, centrado no acompañamento profesional ao longo de toda a vida laboral e na formación, como políticas activas co fin de reforzar o Estado do Benestar. Dentro destes servizos garantidos está o de asesoramento para o autoemprego e o emprendimiento, sobre todo para o cobro da prestación de desemprego na modalidade de pago único. Avaliouse esta medida de fomento ao emprego para ver o seu impacto a longo prazo.

No seguimento e na avaliación das políticas públicas, a estatística públicaestá a vivir tempos de cambios, o potencial dos datos e rexistros administrativos convertéronse nunha alternativa ás enquisas. É precisamente a análise dos rexistros administrativos e as enquisas, ademas do conxunto de informacións relacionadas co mercado de traballo a fonte ao Observatorio das Ocupaciónspara axudar a comprender e explicar a complexidade do mercado de traballo e achegar á cidadanía desde diferentes perspectivas, a realidade laboral do noso país.
 

Nun contexto no que as principais economías están estancadas ou ao bordo da recesión a economía española en experimentou 2023 un dinamismo que sorprendeu aos distintos analistas. Así o indican Carlos Ocaña e Fernando Gómezen Situacióne perspectivas da economía española en . 2024 Con todo, sinalan que tamén existen datos menos alentadores que é necesario corrixir e para iso non servirá simplemente con dar continuidade ás políticas actuais. Entre as recomendacións que propoñen resaltan dúas: o investimento, particularmente o investimento en innovación e a estabilización das contas públicas, en especial no concernente á redución do peso da débeda pública. Para iso consideran que é necesario abordar certas reformas e tamén aproveitar os fondos europeos. 

Entre os cambios estruturais van marcar a evolución do ciclo económico, EnriqueBarbeiro en Conxunturaeconómica: “surfeando” entre crisesinala a menor poboación en idade de traballar e o cambio de tendencia na globalización empresarial. Ademais, resalta outras tendencias estruturais como son a cada vez maior “confrontación” de dous grandes bloques políticos, económicos e militares e o proceso de certa “desglobalización” ou de regreso á “rexionalización” das economías e a un certo proteccionismo.

As novas tecnoloxías teñen unha capacidade transformadora, no canto de xerar claros impactos disruptivos, é a principal conclusión á que chegan Sergio Torrexón, Ignacio González e Enrique Fernández-Macíasen Cambiotecnolóxico e emprego na era dixital,tras analizar como afectan ao emprego tres dos principais vectores de cambio tecnolóxico da era dixital: a automatización do traballo, a dixitalización de procesos e a plataformización do traballo. Así consideran que os efectos positivos no emprego do uso de robots na industria prevalecen sobre os seus supostos efectos negativos; que o cambio tecnolóxico non promove a existencia dun patrón universal de polarización ocupacional, senón que existe unha variedade patróns entre os que destaca o de mellora ocupacional; que a dixitalización permitiu a extensión do teletrabajo, aínda que aínda se manteñen barreiras de tipo cultural e organizativo que impiden a súa maior extensión; e que a valencia pre do emprego en plataformas é aínda pequena, aínda que algunhas das formas de organización do traballo propias das plataformas dixitais estendéronse a toda clase de empregos. En todo caso, conclúen que o feito de que prevalezan uns efectos (positivos) ou outros (negativos) non depende só da natureza do cambio técnico, senón tamén da regulación, as políticas e a forma como se organiza o traballo.

As brechas no mercado de traballo maniféstanse en termos de discriminacións en termos de oportunidades, trato ou remuneración entre diferentes grupos de persoas e son consecuencia de prexuízos, estereotipos, orixe social, barreiras estruturais, limitación de servizos ou políticas laborais deficientes entre outros factores. En xeral están vinculadas coas diferentes opcións de acceso e permanencia no mercado de traballo, cos tipos e categorías dos empregos e coas condicións de traballo en función do xénero, a idade, a orixe étnica, a discapacidade, a nacionalidade, a orixe socioeconómica ou o ámbito territorial, entre outras variables. 
A pesar da mellora rexistrada nos últimos anos, queda camiño para alcanzar a converxencia de España coa media da UE, concretamente en variables como a taxa de emprego, a taxa de paro de longa duración e a taxa de desemprego xuvenil. Así o recolle Nuria Moreno-Manzanaroen Desigualdadese converxencia social, que á vez resalta o lado positivo: a brecha de xénero no emprego sitúase “en media” da UE e a brecha no emprego por discapacidade coloca a España entre os “mellores resultados”.   

a.    Brecha de xénero

En termos salariais, as mulleres están nunha peor situación respecto dos homes con similares características observables. Así o consideran Brindusa Anghel e J. Ignacio Conde-Ruizenen Brechassalariais de xénero axustadas en España: 2002 - 2018 no que estiman as brechas salariais de xénero axustadas en España, usando a Enquisa de Estrutura Salarial desde 2002 ata 2018 . O principal resultado do seu traballo é que, por primeira vez na serie histórica, a brecha salarial axustada aumenta entre 2014 e 2018 , truncándose así a senda descendente que viña observando desde o inicio do século XXI. 

As diferenzas de retribucións salariais entre os distintos xéneros non proveñen tanto de diferenzas no salario regulado ou establecido en convenio, como da internalización no mercado laboral da discriminación social que padecen as mulleres á hora de incorporarse á actividade produtiva e durante o seu desenvolvemento. Así o resaltan Javier Baquero e Santos M. Ruesgaen Brechasalarial de xénero. As diferenzas materialízanse, dun lado, nas discrepancias na inserción no mercado laboral entre xéneros e, subsecuentemente, na carreira profesional de ambos e, doutra banda, na dedicación temporal e horaria ao mercado de traballo (remunerado) e a competencia que se establece para estes efectos, entre traballo remunerado e traballo doméstico e de coidados a terceiros, en detrimento de as mulleres. 

A desigualdade retributiva, brecha salarial ou brecha retributiva entre homes e mulleres é o resultado de diferentes factores como son os estereotipos de xénero, a segregación do mercado de traballo, a falta de corresponsabilidade nas tarefas domésticas e de coidados xunto coas diferenzas no tipo de contrato, de xornada, a antigüidade ou os complementos salariais. Así o desenvolve o Instituto das Mulleresnabrecha retributiva entre mulleres e homes: análise das súas causas e ferramentas para combatelaque define o concepto e os dous enfoques principais para medir a brecha salarial (axustada e sen axustar) resaltando que é o resultado dunha interacción complexa de causas laborais, sociais, pero tamén culturais. 

b.    Dobre brecha de xénero: discapacidade e etnia

A poboación xitana é un dos grupos en situación de maior vulnerabilidade social e que sofre unha desigualdade estrutural e multidimensional en España; unha situación agravada polo factor da discriminación e o antigitanismo. Arantza Fernández e Carolina Fernándeznabrecha laboral da poboación xitana,con especial atención á realidade específica das mulleres xitanasademais de identificar a dita situación resaltan que a situación das mulleres xitanas é peor que os homes xitanos en calquera dos indicadores analizados. A brecha de desigualdade determinada pola condición de ser muller é moi significativa e afecta a todos os ámbitos: na situación laboral, nos niveis educativos, nas responsabilidades familiares e mesmo nas baixas expectativas e poucas posibilidades de proxección e promoción. 

Dous das brechas máis consolidadas no mercado de traballo son as que fan referencia ás mulleres e ás persoas con discapacidades sen soria lles, físicas ou intelectuais. Cando se trata de mulleres con discapacidade, a brecha multiplícase. Así os sinalaEnric Nomdedéunadobre brecha. Mulleres con discapacidadequen dá conta de diferentes medidas tomadas desde a Xeneralidade Valencia na, o Goberno central e diferentes ONG. Este conxunto de programas e medidas tiveron como obxectivo afrontar un dos principais problemas aos cales se enfronta o colectivo de mulleres con discapacidade no mercado laboral como son o desemprego e a precariedade laboral, é dicir, empregos de mala calidade e remuneracións baixas.
 

c.    Inmigrantes

Tres aspectos dos “modos de incorporación” que sofren as persoas inmigrantes nos mercados de traballo nos países de acollida son unha asimilación laboral segmentada, unha concentración en empregos que se poden caracterizar como “ 3 P” (Penosos, Perigosos e Precarios) e a frecuencia de actos discriminatorios. Así o recolle Lorenzo Cachónen Asimilaciónsegmentada, concentración en empregos “ 3 P” e discriminación:  tres “leis de ferro” dos procesos migratorios no campo laboral quen proporciona información sobre recentes desenvolvementos destas ideas na literatura académica, especialmente a referir# a España. 

É necesaria unha regulación da migración e do traballo que evite calquera tipo de discriminación cara ás persoas traballadoras estranxeiras. Así o analiza Sergio Zúñigaen Inmigracióne traballo en Chile: desafíos e perspectivas á luz da Lei 21 . 325 , quen, para o caso de Chile, considera que se está facendo un esforzo lexislativo para facilitar ás persoas estranxeiras o acceso ao emprego. A nova lei Nº 21 . 325 de Migración e Estranxeiría do 2021 , pretende emendar graves deficiencias de normativas anteriores, pero con todo sinala que de forma inconsciente dificulta o acceso do estranxeiro a traballo en Chile.
 

d.    Brechas por idade

Los jóvenes en España han afrontado desde hace décadas una difícil inserción en el mercado laboral, con altas tasas de desempleo y frecuente precariedad en el empleo. Así lo resaltan Aida Caldera y Adolfo RodríguezenCómo mejorar las perspectivas laborales de los jóvenes en España?, que inciden en la que la calidad de los puestos de trabajo disponibles para muchos jóvenes es además deficiente: abundan los puestos de trabajo temporales y a tiempo parcial y, en comparación con otros grupos de edad y países, la remuneración y las condiciones laborales son peores. Las personas más jóvenes también son más propensas a aceptar horarios no estándar, como trabajar por las noches y los domingos. 

Dúas esferas críticas destácanse entre as persoas novas como pedras angulares do benestar e o éxito futuro: a empregabilidade e a saúde mental. Por unha banda, atopámonos cun mercado laboral incerto, pouco esperanzador e precario para mozos. Por outra banda, a súa saúde mental parece estar cada vez máis debilitada, entre outras cuestións, pola cuestión laboral. Así o destacan desde a Fundación Santa María a Real en Plataformapara a Saúde mental e a Empregabilidade xuvenil: unha experiencia de éxito de Fundación Santa María a Real para a atención a mozas en desemprego ou en precariedade laboral. Neste artigo comparten a metodoloxía utilizada no seu primeiro ano de implementación, algúns dos seus principais resultados e recomendacións para mellorar a realidade do emprego da mocidade considerando a saúde mental. 

A experiencia no mercado laboral da mocidade xorda en España está marcada pola procura de traballo con desmotivación, frustración e ansiedade e pola experiencia laboral caracterizada pola precariedade, a concatenación de traballos temporais e a desigualdade. Así o recolle a Confederación Estatal de Persoas Xordasnoreto da inclusión laboral da mocidade xorda en España onde analizar as conclusións do Estudo sobre a inclusión laboral da mocidade xorda en España abordando campos como a falta de accesibilidade, o reto da formación, o emprego público, a igualdade de oportunidades ou a necesaria regulación o perfil profesional das e os especialistas en lingua de signos.

A promoción de oportunidades de emprego para unha man de obra que envellece require unha nova formulación a nivel empresarial, sectorial, nacional e da UE e, particularmente, a aplicación efectiva da lexislación vixente que prohibe a discriminación por idade. Así o consideran Ricardo Rodriguez e Jessye Mulleren  O reto de manter aos traballadores maiores no mercado de traballo europeoquen con base nas investigacións que están a levar a cabo desde Eurofound, contemplan factores que inflúen na participación dos traballadores maiores o mercado laboral en distintos países europeos. Entre outros, resaltan a discriminación dos traballadores maiores, as condicións de traballo, a saúde, a composición dos fogares, a educación ou as novas formas de traballo e a dixitalización. Á súa vez identifican distintas políticas destinadas a manter a traballadores maiores no mercado de traballo ou reincoroporarlos ao mesmo que van desde incentivar o atraso da xubilación a subvencionar a contratación de persoas maiores ou facilitar a súa reincorporación tras unha longa enfermidade. 

e.    Brecha territorial

En canto ás brechas e diferenzas territoriais, Lorenzo Serrano, Anxo Adoitar e Fernando Pascualnacalidade do emprego en España: unha panorámica territorialanalizan a calidade do emprego en España e as súas comunidades autónomas ao longo do período 2007 - 2022 mediante un índice sintético que recolle o comportamento de indicadores 18 correspondentes a dimensións. 5 Este índice calidade debuxa un patrón claro de diferenzas territoriais que, ademais, resulta notablemente persistente ao longo do tempo e coherente co observado noutros ámbitos do desenvolvemento social e económico. En termos de calidade global do emprego os maiores niveis danse no País Vasco , Madrid , Cataluña , Navarra e La Rioja , fronte a unha situación menos favorable en e Canarias as rexións do sur peninsular. 

A brecha rural urbana é a que investigan Marie Hyland e Massimiliano Mascherinino marco da Unión Europea en Arroxandoluz sobre a brecha urbano-rural en Europa: podemos salvar as diferenzas?, especificamente no referente á brecha de ingresos, de pobreza, de custo e condicións de vivenda, de emprego, de capital humano e dixital. As zonas rurais presentan unha clara desvantaxe en termos de ingresos, oportunidades de emprego, acumulación de capital humano e acceso dixital. Engádese a isto o aumento das desigualdades nos servizos, en ámbitos como a educación, o transporte e a atención sanitaria.

f.    Orixe social como brecha de acceso ao emprego

En España, uno de los países de la OCDE con mayor proporción de personas de 25 a 34 años con estudios universitarios, sigue habiendo relevantes diferencias en los logros educativos y laborales de los jóvenes en función de su origen social, lo que cuestiona los logros en materia de igualdad de oportunidades en el sistema de educación superior y el mercado de trabajo español. Así lo señalan Nuria Legazpe, Cecilia Albert y María A. DaviaenSobreeducación en graduados universitarios: el papel del origen familiardonde exploran las diferencias de dichos logros laborales al inicio de la trayectoria profesional de los egresados universitarios jóvenes asociadas a su origen familiar medido a través del nivel educativo de los padres, a través de una submuestra de la Encuesta de Inserción Laboral de Universitarios de 2019 . Entre los principales resultados denotan una desventaja de los graduados jóvenes con padres menos cualificados en su inserción laboral inicial, en distintos ámbitos, como duración de la búsqueda y condiciones laborales del primer empleo. 
 

Canto ás políticas, programas e propostas Moreno-Manzanerodestaca que as políticas de investimento social que reforzan as capacidades, baseadas en datos contrastados, aumentan a participación no mercado laboral e preveñen a exclusión. Ademais, poden contribuír de maneira considerable a un crecemento económico máis forte e integrador e a aumentar os niveis de produtividade e son fundamentais para acompañar as transicións dixital e ecolóxica. Pola súa banda Legazpe, Albert e Daviaconclúen que o apoio que ofrecen as institucións educativas á integración laboral dos egresados universitarios contribúe a paliar as diferenzas asociadas á orixe familiar.

No caso das zonas rurais en Europa,Hyland e Mascheriniconsideran que o sentimento de esquecemento xera insatisfacción cos gobernos e a democracia en xeral, polo que as políticas deberían centrarse en abordar estas brechas e as súas causas subxacentes. Entre estas políticas resaltan investir en educación e formación en comunidades rurais, facilitar o acceso dixital, involucrar ás comunidades rurais no deseño e a implementación de políticas e adoptar solucións innovadoras para proporcionar servizos esenciais.

As perspectivas laborais dos mozos en España,Caldera e Rodriguezconsideran que poden mellorarse reforzando a orientación profesional durante os seus estudos e facendo que a oferta educativa corresponda máis cercanamente coas demandas do mercado laboral. Un servizo público de emprego ben financiado e mellor conectado con organizacións e empresas locais tamén é clave para incorporar máis novas desempregados ao emprego.

A calidade do emprego ou o emprego digno, son dúas condicións que deben acompañar ao acceso á actividade laboral. Así Serrano, Adoitar e Pascualconsideran que, dadas as elevadas taxas de paro, lograr o pleno emprego ha de continuar sendo un obxectivo central da estratexia de política económica. Con todo, ese obxectivo debe combinarse coa mellora da calidade do emprego. 

Na mesma liña, desde a Fundación SantaMaría a Real , canto á saúde mental dos mozos, resaltan que para apoia a súa melloría, mais alá de ter emprego, é ter emprego digno, fóra de condicións de precariedade laboral, o que se relaciona cun mellor estado de saúde mental, menor risco de suicidio e maiores niveis de benestar emocional. No caso das persoas maiores Rodríguez e Mullerconsideran que para fomentar a sustentabilidade no traballo e manter o benestar tanto físico como mental dos traballadores ao longo de carreiras profesionais cada vez máis longas, son necesarias solucións innovadoras que actúen sobre as condicións de traballo, o conxunto da traxectoria profesional, as competencias e formación requiridas, a motivación para permanecer en activo e as repercusións sobre a produtividade.

Canto á brecha de xeroConde e Ruiz resaltan que a súa redución non é só unha cuestión de xustiza ou equidade, senón tamén de eficiencia, no sentido de que, se existen barreiras ou impedimentos que dificulten que as mulleres poidan desenvolverse en igualdade de oportunidades cos homes, estariamos desaproveitado parte do talento da metade da poboación. Por iso, desperdiciar o talento feminino é algo que ningunha economía se pode permitir, máxime cando nas próximas décadas o imparable envellecemento poboacional vai provocar que a poboación en idade de traballar redúzase significativamente.

Sobre as políticas que poden facilitar a redución da brecha de ingresos de xeroBaquero e Ruesga sinalan que é preciso asumir polo conxunto da sociedade boa parte dos custos que comporta o coidado de nenos, dependentes e/ou maiores. Indican que isto é política social -cara á familia- en estado puro, unha das nosas principais carencias e leste é o camiño polo que transitan os países que están a obter mellores resultados en materia de equidade de xénero, particularmente no terreo laboral.

DesdeInstituto das Mullerestamén consideran que son necesarias políticas e reformas estruturais que, involucrando a todos os actores crave, fomenten a igualdade a todos os niveis, fagan efectiva a transparencia nas empresas e aseguren o cumprimento efectivo da lexislación laboral en canto ao principio de igual retribución por traballo de igual valor, con ferramentas como o rexistro retributivo, a auditoria retributiva e unha correcta valoración de postos de traballo con perspectiva de xénero.

Pola súa banda, Nomdedéudá conta das diferentes medidas tomadas desde a Xeneralidade Valencia na, o Goberno central e diferentes ONG. Este conxunto de programas e medidas tiveron como obxectivo afrontar un dos principais problemas aos cales se enfronta o colectivo de mulleres con discapacidade no mercado laboral como son o desemprego e a precariedade laboral, é dicir, empregos de mala calidade e remuneracións baixas. Á súa vez, como sinalan Arantza Fernández e Carolina Fernández, desde a Fundación Secretariado Xitano defendeuse a necesidade de pór en marcha programas e actuacións adaptadas á realidade e ao perfil das persoas xitanas, como foi o programa Acceder.

No ámbito da inmigración Cachon considera que as “leis de ferro” dominan o campo dos procesos de incorporación das persoas inmigrantes no mercado de traballo (e noutras esferas da vida social) non quere dicir que deban ser aceptadas como inevitables. Pódense loitar contra elas desde o campo da política e desde a acción dos diversos actores comprometidos por lograr unha integración máis xusta das persoas inmigrantes e doutros colectivos con problemas de inclusión dentro das nosas sociedades.

Analizando a recente lexislación sobre inmigración en Chile,Zuñiga, resalta que fose máis útil un procedemento claro e obxectivo para contratar estranxeiros. Suxestión que se enmarca na promoción da contratación legal, onde as sinerxias positivas para calquera Estado serían do todo útiles. Considera un deber do Estado é promover a integración dos estranxeiros na sociedade de calquera país, pero principalmente, no fortalecemento da propia independencia do estranxeiro.

Nos próximos anos sairán do mercado de traballo por xubilación, un número moi elevado de persoas en España e na UE. Buscar solucións para a súa reposición e a súa substitución é o reto demográfico que nos propón Mª Antonia Agudona transición demográfica e o Ano Europeo das Competencias, onde nos quere visibilizar e pór de relevo a importancia da transición demográfica que estamos a vivir. Explícanos que a UE e os Estados membros están a pór en marcha diferentes iniciativas dentro do Ano Europeo das Competencias, onde a formación permanente e a mellora das competencias son os seus eixos fundamentais. Tamén, estes eixos son imprescindibles para superar os cambios e necesidades que xorden para facer fronte ás 3 transicións: ecolóxica, dixital e, especialmente, ao desafío da transición demográfica.

As persoas en situación de vulnerabilidade, xeralmente aténdeselles en institucións segregadas, son consideradas obxectos de coidados no canto de ser tratadas como auténticos obxectos de dereito. Así nolo expoñen Paula Andrade, Karina Hortas, Rocío Poyatos, Gabriel Sotomayor e Laura Vidaña-Moyanunnovo marco de competencias e roles profesionais para impulsar os coidados e servizos de base comunitaria e familiar, onde nos explican os resultados do seu estudo no que centran o seu obxectivo na persoa para superar a cultura institucional. Para iso, expoñen unha nova proposta de roles profesionais e competencias para desenvolver alternativas comunitarias e personalizadas no apoio e coidado de persoas con discapacidade, persoas maiores, infancia e adolescencia en situación de desprotección e persoas en situación de sinhogarismo.

A velocidade do desenvolvemento tecnolóxico e os cambios que se están producindo no mundo laboral aceleran a obsolescencia das competencias profesionais.Anxo Pazos e Ernesto Anabitarte explícannos nas microcredenciales universitarias: un futuro irrenunciable, o relevante papel que van xogar as Universidades como institucións de formación permanente ao longo da vida para toda a cidadanía, a través dunha oferta académica de microcredenciales universitarias que certifiquen resultados de aprendizaxe para mellorar as súas competencias nun mercado de traballo moi cambiante. Son formacións de curta duración con metodoloxía flexible e modular que se adapta ás necesidades formativas de empresas e entidades empregadoras. Dispor dun sistema que permita identificar ditas necesidades de forma dinámica supón a garantía que as microcredenciales sexan de calidade.
 

O Estado do Benestar é un referente europeo que se basea en garantir á cidadanía unha serie de servizos e prestacións públicas: sanidade, pensións, axudas familiares, axudas para o desemprego e educación. Tras as crise económica e financeira, a pandemia e os retos demográfico, climático e dixital, Gerardo Gutiérrez nosservizos garantidos de emprego e o estado do benestarproponnos a necesidade de reforzar o Estado do benestar con outro alicerce que sería a reconfiguración das políticas activas de emprego. Na nova Lei 3 / 2023 , de de 28 febreiro, de Emprego, é destacable o concepto de “acordo de actividade” onde o seu enfoque se centra en favor das persoas e das empresas, sobre todo nas PEMES, para facilitar o seu acceso a uns servizos garantidos, tal como descríbenolo no seu artigo. A posibilidade de poder capitalizar a prestación de desemprego na modalidade de pago único é unha alternativa para persoas emprendedoras que queren empezar de novo. En Efectos no mercado de traballo da capitalización do desemprego,Víctor Santa-Bárbaraexplícanos o concepto e as 3 modalidades de pago único: autónomo, incorporación ou creación dunha sociedade mercantil e cooperativas e sociedades laborais. De especial relevancia, é a presentación que nos fai o autor sobre un estudo que realizaron na Dirección Provincial de acerca Barcelona dos efectos do cobro da prestación como pago único, entre 2019 e 2022 . A media nestes anos é dun 71 % de persoas que, pasado 1 ano, manteñen a actividade, e un 53 % seguen despois de anos, 4 o que converte a esta medida nun éxito.
 

A estatística pública vive tempos de cambio, cunha nova arquitectura na produción estatística centrada máis no uso de rexistros administrativos con fins estatísticos, no ámbito do mercado de traballo. Así o explican Arancha González e Marta Palazuelos en Novos tempos para a estatística pública: centrada na calidade e a interconexión dos datos onde sinalan que os rexistros administrativos son unha alternativa que ofrece unha serie de vantaxes como son menor custo que as enquisas, actualización permanente e precisión nos datos. Tamén fan referencia á medición do paro, vista desde unha enquisa como a EPA e os rexistros administrativos, como son os que manexa o SEPE para publicar o paro rexistrado. Ademais, as autoras falan das novas tecnoloxías, como IA e big data, aplicadas a dous rexistros moi importantes como son, REGCON, onde se rexistran os Convenios colectivos e pódense estudar variables cualitativas como o teletrabajo ou a perspectiva de xénero, ou Delt@, onde se rexistran os accidentes de traballo. O mercado de traballo actual é dinámico, complexo, heteroxéneo e con múltiples dimensións. O Observatorio das Ocupacións do SEPE ten como obxectivo coñecer, estudar e analizar a realidade dese cambiante mercado laboral do noso país. Así, descríbenolo Ana Laseca no Observatorio das Ocupacións do Servizo Público de Emprego Estatal, onde pon o foco na relevancia da profesionalidade dunha rede de analistas no ámbito provincial e nacional que responden as necesidades de información sobre mercado de traballo de demandantes de emprego, persoas traballadoras, empresas e institucións públicas. Todo iso, desde diferentes perspectivas: territorial, ocupacional, formativa, por actividades económicas e desde o estudo de perfís e de colectivos específicos. A orientación laboral pódese definir como un proceso para axudar e acompañar a unha persoa que busca ou quere mellorar o seu emprego, a través do desenvolvemento de competencias persoais, técnicas e profesionais que posibiliten o seu acceso ou mantemento dun posto de traballo. Tal como destácanos Irene Pastor no Observatorio das Ocupacións xerador de información para a orientación laboral, o Observatorio das Ocupacións, facilita na web do SEPE, contidos e instrumentos específicos que se adaptan ás diferentes persoas destinatarias, para informar e explicar a realidade dos distintos ámbitos do mercado de traballo e das competencias necesarias para acceder a un emprego. Tamén, convídanos a observar detidamente cada un deles.

Neste número incluímos unha nova sección, Outras miradas, na que queremos recoller visións doutras disciplinas literarias e gráficas, desde dun achegamento artístico. Neste sentido agrádanos presentar o relato O oitavo día do escritor Rafael Garcia, que aborda a cuestión do pleno emprego e a viñeta gráfica As peritas da debuxante Raquel Gu referida a a brecha de xénero.

Queremos agradecer á nosa compañeira Mª Concepción Piqueras, a súa boa disposición, o seu gusto polo detalle e a minuciosidade das cousas ben feitas e a Irene Pastor, o achegarnos a súa experiencia profesional e os seus coñecementos en orientación laboral. Ambas participaron activamente no lanzamento e publicación de Cadernos “” e inician novas etapas laborais, para as que lles desexamos toda a sorte que se merecen e seguro que terán.
Finalmente, queremos anunciar os temas centrais do próximo número. O tema de actualidade estará dedicado á intermediación no ámbito dos Servizos Públicos de Emprego e o dossier abordará as múltiples facetas da economía social.